Prawo autorskie osobiste a majątkowe

Z pewnością każdy z Was słyszał o prawach autorskich osobistych i majątkowych. Jednak w rzeczywistości nie każda osoba wie, czego dokładnie dotyczą te istotne terminy prawnicze i jaka jest pomiędzy nimi różnica. Często są one mylone bądź źle interpretowane, dlatego w dzisiejszym artykule postaramy się w przejrzysty sposób scharakteryzować przedmiot stosunków prawa autorskiego.

Prawa osobiste

Jest to prawna więź stworzona pomiędzy twórcą a utworem, która powstaje w momencie ustalenia utworu. Osobiste prawa autorskie wyróżniają się unikatowym charakterem. To prawa bezpośrednio związane z osobą autora, które są nieprzenoszalne, nie podlegają zrzeczeniu oraz nie są ograniczone w czasie. W tym przypadku ochrona praw nie ma na celu zabezpieczenia majątku twórcy, a jego godności wyrażającej intelektualny związek z danym dziełem. Ochrona dotyczy osobistej relacji twórcy z utworem.

Prawa osobiste przysługujące twórcy

• autorstwa utworu,
• oznaczenia utworu nazwiskiem lub pseudonimem twórcy bądź udostępnienia go anonimowo, nawet gdy mówimy o dozwolonym użytku,
• nienaruszalności treści i formy utworu,
• rzetelnego wykorzystania utworu,
• decydowania o pierwszym jego udostępnieniu,
• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Jednym z najczęstszych wykroczeń przeciwko autorskim prawom osobistym jest plagiat, który sprowadza się do skopiowania działa bądź utworu przy jednoczesnym przypisywaniu sobie prawa do autorstwa. Plagiatem może być nie tylko praca naukowa, ale również utwór muzyczny, grafika, fotografia, a nawet gra komputerowa.

Jak już wspomnieliśmy, prawa osobiste są niezbywalne i niezrzekalne, jednak ustawa przewiduje możliwość, w której autor może zobowiązać się do ich nieegzekwowania wobec wyznaczonych osób. Każdy twórca może wydać zgodę na wykonywanie praw osobistych w jego imieniu. Należy jednak pamiętać, że taką zgodę można w dowolnej chwili odwołać.

Prawa majątkowe

Jest to grupa uprawnień o charakterze ekonomicznym, które przysługują autorowi od chwili stworzenia dzieła do momentu, w którym ulegną one wygaśnięciu, zbyciu bądź twórca się ich zrzeknie. To pierwszy istotny element różniący prawa osobiste od praw majątkowych, które są zbywalne i ograniczone w czasie. Na mocy praw majątkowych wyłącznie twórca lub uprawniony podmiot może korzystać z utworu, dowolnie nim rozporządzać oraz czerpać korzyści ekonomiczne związane z jego eksploatacją.

Jednym z najczęstszych wykroczeń przeciwko prawom majątkowym jest rozpowszechnianie w internecie filmów, muzyki, programów oraz gier bez zgody autora. Zgodnie z art. 116 ust. 1 w zw. z art. 117 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych czyn ten podlega karze do 2 lat pozbawienia wolności albo ograniczenia wolności oraz grzywny, a także wiąże się z odpowiedzialnością odszkodowawczą. W przypadku, w którym sprawca dopuszcza się czynu niedozwolonego w celu uzyskania korzyści majątkowej, przewidziana kara wynosi do 3 lat więzienia.

Jeżeli chcielibyście skorzystać z profesjonalnego doradztwa dotyczącego praw autorskich, jesteście twórcami zmagającymi się z nagminnym łamaniem własnych praw bądź otrzymaliście od prawników działających na rzecz twórców wezwanie do ugody pozasądowej, zapraszamy do bezpośredniego kontaktu z naszą kancelarią.