Wariograf jako dowód w sprawie karnej

W powszechnym przekonaniu wariograf uważany jest za tzw. wykrywacz kłamstw. Czy tak jest rzeczywiście ? Nic bardziej mylnego…

Badanie wariograficzne (poligraficzne) polega na rejestrowaniu zmian fizjologicznych jakie zachodzą w organizmie człowieka wraz ze zmianami psychicznymi, stanowiącymi reakcję na zadawane podczas badania pytania krytyczne.

Ekspertyza wariograficzna polega zatem na ujawnieniu i zabezpieczeniu śladów emocjonalnych w psychice badanego. Za jej pomocą ustala się symptomy wiedzy badanego na temat realiów zdarzenia i modus operandi sprawcy.

Co istotne, jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 lutego 2008 roku (V KK 231/07) dowód z opinii biegłego wydanej na podstawie badania poligraficznego nie dowodzi takich okoliczności jak prawdomówność wyjaśnień. Dowód z ekspertyzy wariograficznej nie może zatem zostać dopuszczony w celu „oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonego” (wyrok SA w Łodzi, z dnia 7 grudnia 2016 roku, II Aka 157/16).

Podkreślenia wymaga fakt, że przeprowadzenie badania poligraficznego wymaga wcześniejszej zgody osoby badanej. Zgoda ta dotyczy zastosowania przez biegłego środków technicznych oraz udzielania odpowiedzi przez badanego w określony sposób. Osoba badana w każdej chwili może powyższą zgodę cofnąć, co skutkuje zakończeniem badania. W takim przypadku, odpowiedzi udzielone do momentu cofnięcia zgody nie mogą stanowić dowodu. Dodatkowo należy wskazać, że brak zgody na udział w badaniu wafriograficznym nie może wywierać negatywnych skutków dla oskarżonego.

Ocena dowodu z opinii poligraficznej, ze względu na charakter badania rodzi wiele wątpliwości. Na podstawie orzecznictwa przyjmuje się, że opinia ta ma jedynie charakter pomocniczy i pośredni. Co do zasady winna ona pełnić jedynie funkcję dowodu uzupełniającego. Orzecznictwo na ten temat jest ugruntowane. Wskazuje się, że wynik badania poligraficznego nie jest dowodem, który świadczy o określonych okolicznościach a jedynie wskazuje na sposób reakcji badanego na zadawane pytania.

Podsumowując wynik badania wariograficznego nie może  stanowić samodzielnego dowodu świadczącego o sprawstwie bądź niewinności i powinien być oceniany w kontekście innych zgromadzonych w danej sprawie dowodów.